بررسی دفعات تجویز فرآورده های خونی به نوزادان نارس در بیمارستان حضرت رسول اکرم(ص) و مشکلات و محدودیت های آن

زمینه و هدف: نوزادان از جمله گروه هایی هستند که بیش ترین احتمال دریافت فرآورده های خونی را در حین بستری در بیمارستان دارند. با توجه به عوارض متعدد ناشی از ترانسفوزیون ها و اختلالات سیستم ایمنی نوزادان، احتمال بروز عوارض ترانسفوزیون، با دفعات تزریق فرآورده ها ارتباط مستقیم نشان می دهد. در اغلب کشورهای دنیا از روشهای مختلفی جهت کاهش تعداد دفعات تزریق خون و کاهش تماس با دهنده های متعدد استفاده شده است که از آن جمله، استفاده از روش کیسه های اقماری، استفاده از اریتروپویتین نو ترکیب و تغییر پروتکل های مصرف خون می باشد. از آنجایی که در کشور ما استفاده از روش کیسه های اقماری در دسترس نمی باشد و اطلاعاتی در مورد تعداد دفعات تزریق فرآورده های خونی به نوزادان نارس در اختیار نبود، سعی شد تا دفعات تزریق انواع فرآورده های خونی، حجم خون تزریق شده به نوزادان نارس و تماس نوزاد با دهنده های مختلف در طی مدت بستری در بیمارستان بررسی شود. روش بررسی: در یک مطالعه گذشته نگر، با مطالعه پرونده های نوزادان بستری شده در بخش مراقبت های ویژه نوزادان بیمارستان حضرت رسول اکرم(ص)، در طی سالهای 81-1379 دفعات، حجم و نوع فرآورده های خونی تزریق شده به نوزادان نارس بستری شده، بررسی گردید. همچنین تعداد دفعات تماس نوزادان نارس با دهنده های خون مشخص گردید. یافته ها: در طی این مدت، جمعاً 144 نوزاد کمتر از 37 هفته حاملگی بستری شدند که به 65 نوزاد(45%) حداقل یک نوبت فرآورده خونی تجویز شده بود. میانگین تعداد دفعات تجویز انواع فرآورده های خونی در این مطالعه، 2/1 بار به ازای هر نوزاد و دامنه آن در حدود 16-0 بار متغیر بوده است. 37 نوزاد(26%) بیش از یک نوبت تزریق خون داشته اند. ارتباط معنی داری بین سن حاملگی و وزن هنگام تولد با تعداد دفعات تزریق فرآورده ها مشاهده گشت. بطوری که از میان 68 نوزاد با وزن تولد 1500 گرم یا کمتر، به 47 نوزاد حداقل یک نوبت خون تجویز شده بود(69%)، اما از میان 32 نوزادی که وزن بیش از 2 کیلوگرم داشتند، به 3 نوزاد(9%) خون یا پلاسما داده شده بود(01/0=p). همچنین 68% نوزادان کمتر از 30 هفته، 41% نوزادان 34-31 هفته و 16% نوزادان با سن حاملگی بیش از 34 هفته دریافت خون داشتند(03/0=p). در این مطالعه ارتباطی بین جنس نوزاد، علت و مدت بستری در بیمارستان و دریافت اریتروپویتین نو ترکیب با دریافت فرآورده ها مشاهده نشد. نتیجه گیری: با توجه به مصرف زیاد فرآورده های خونی در بخشهای مراقبت ویژه نوزادان(در مطالعه حاضر 45% نوزادان حداقل یک نوبت دریافت خون داشتند) و ارتباط بین دریافت خون و سن حاملگی کم و وزن کم هنگام تولد، یافتن راه حل هایی جهت کاستن از دفعات تزریق خون و کم کردن تعداد دفعات تماس نوزادان با دهنده های مختلف خون(از جمله استفاده از کیسه های کوچک تر خون که از خون یک فرد دهنده جدا شده باشند) ضروری می باشد. از طرفی با توجه به نیاز نوزادان به حجم خون کم در هنگام تجویز فرآورده های خونی(اغلب 50-10 میلی لیتر در هر نوبت تزریق)، قسمت زیادی از فرآورده های درخواست شده، دور ریخته می شوند که در این مطالعه مشاهده شد که فقط 4/3% از گلبولهای قرمز متراکم و 5/5% حجم پلاسمای تازه منجمد شده، استفاده شده و بقیه آنها غیرقابل مصرف بوده اند که با توجه به ارزش حیاتی خون، یافتن راه کارهایی در جهت استفاده بهینه از خون، ضروری می باشد.